Een van de manieren om geschikte gist te verkrijgen is zelf gist op te kweken uit een flesje commercieel bier. Bij de meeste brouwerijen lukt dit niet omdat het bier gepasteuriseerd wordt, of ze gebruiken een bottelgist die anders is dan de hoofdgist. In dat laatste geval kweek je voornamelijk bottelgist op. Hier vind je een redelijk bijgewerkte lijst van bieren waarvan je gist kunt opkweken.

Benodigdheden.

Een erlenmeyer van 2 tot 5 liter. De maat is afhankelijk van de hoeveelheid bier die je wilt vergisten. Met een 2 liter erlenmeyer kun je genoeg gist kweken om ongeveer 20 liter bier met een start SG van 1.100 te vergisten. Maar met sommige gistsoorten kan dit te krap zijn door hevige schuimvorming. Als je veel zware bieren maakt, of grotere volumes, kun je beter een 5 liter erlenmeyer gebruiken. Een erlenmeyer van 0,25 liter is ook handig voor de kleinere tussenstap.

Een stop en waterslot heb je niet nodig, de erlenmeyer kun je het best gebruiken afgedekt met aluminium folie. Hierdoor houd je ongewenste stoffen buiten, maar kan er toch ook de nodige zuurstof naar binnen. (De meningen hierover zijn verdeeld).

Een magneetroerder. Je kunt die nieuw of tweedehands aanschaffen, maar je kunt die ook zelf maken van een oude PC ventilator en een PWM regelaar. Tegenwoordig zijn op internet redelijk goedkoop te vinden. Een geschikte roervlo heb je ook nodig.

Ballonnen, de gewone feestballonen voldoen. Deze gebruik ik om de geopende bierflesjes weer af te sluiten. De geproduceerde koolzuur blaast de ballon op, zo zie je dat er wat gebeurt.

Appelsap. Ik gebruik kleine pakjes van 0,2 liter uit een supermarkt.

Licht moutextract of moutsiroop om starterswort te maken.

Een spuitflacon met Starsan voor het desinfecteren van je materialen.

De eerste stap.

De eerste stap doe ik in de flesjes zelf. Ik gebruik er altijd twee, je mag zelf verzinnen waarom. Zorg in ieder geval voor verse flesjes die je al minstens een dag in huis hebt zodat de gist weer goed onderin zit. Koop bij voorkeur je flesjes in de supermarkt, die hebben een hogere omloopsnelheid dan speciaalzaken. Let op de datum van de flesjes. Zet ze thuis gewoon koel, dan zakt de gist beter. Ga voor het opkweken als volgt te werk:

1. Ontsmet de bovenkant van het flesje bier en de opener met Starsan.
2. Schenk de inhoud voorzichtig in een glas, zorg dat het bodempje met de gist niet meegaat.
3. Vul het flesje met 100 ml. appelsap uit een klein pakje van 200 ml.
4. Doe een ballon op het flesje.
5. Drink je glas leeg.
6. Herhaal de eerste vijf punten nog eens met een tweede flesje.
7. Zet de flesjes op kamertemperatuur weg op een plaats waar je regelmatig langskomt.
8. Schud de flesjes regelmatig.

De tweede stap.

Na een dag of twee, drie zouden de ballonnen flink opgeblazen moeten zijn. Als ze na drie dagen nog steeds plat zijn gaat het waarschijnlijk niet goed, jammer en opnieuw proberen.

1. Kook een beetje starterswort (400 ml water en 40 gram moutextract of moutsiroop) en doe dit in een erlenmeyer. Af laten koelen tot kamertemperatuur.
2. Als dit op kamertemperatuur is doe de inhoud van de twee flesjes erbij en zet het op de magneetroerder. Eerst goed schudden, alles moet uit de flesjes.
3. Als de gist goed actief is, meestal binnen 24 uur, de erlenmeyer in de koelkast zetten zodat de gist goed kan uitzakken.
4. Als de gist uitgezakt is maak nieuwe starterswort, nu ruim een liter en laat die afkoelen tot kamertemperatuur.
5. Haal ook je erlenmeyer voorzichtig uit de koeling en laat die ook weer op kamertemperatuur komen. Onderin moet een redelijke laag gist liggen (licht gekleurd).
6. Uit de erlenmeyer de bovenste dunne donkere vloeistof afgieten, dit is een mengsel van appelsap en starter van de moutextract. Doe nu je nieuwe starterswort in de erlenmeyer en ga weer roeren op de magneetroerder.
7. Als de gist nu weer goed actief is kun je de erlenmeyer in de koeling zetten tot de brouwdag. Let op dat je nu al veel meer schuimvorming kan krijgen.

Op de brouwdag haal ik tijdens het maischen de starter uit de koeling om langzaam op kamertemperatuur te laten komen. Na het koken en koelen giet ik de oude starterswort af en doe er een litertje vers gekookte (gekoelde) wort weer op. Dat mag dan nog een paar uurtjes op de magneetroerder. Als het goed is wordt de gist dan al actief en gaat het geheel bij de rest van het wort (Denk om je roervlo).

Van het opkweken houd ik ook een logboek bij, zodat ik eventuele bijzonderheden niet vergeet. Nadat je een gist gebruikt hebt kun je ook de behaalde vergistingsgraad noteren. Vaak is die hoger dan die van commercieel verkrijgbare gisten. Je kunt dan ook de gegevens toevoegen aan je brouwsoftware.