(Voor korrelgist gebruik deze pagina.)

Deze pagina is een rekenhulp voor de ideale hoeveelheid gist voor de hobbybrouwer. Deze berekeningen zijn alleen te gebruiken voor een vergisting kleiner dan ongeveer 200 liter, voor meer dan 200 liter zijn heel andere berekeningen nodig. De berekening vind plaats in twee of drie stappen, afhankelijk van de gegevens en keuze van de gist.

Deze rekentool houdt geen rekening met aparte gisten maar neemt het gemiddelde van een fabrikant. Voor bijzondere gisten, maar misschien wel altijd, raadpleeg de site van de gist fabrikant.

1. Berekenen de benodigde gistcellen.
De eerste stap, aan de hand van het soort bier en de dichtheid van het wort een optimale hoeveelheid nodige gistcellen berekenen. Ondergisters (lagers) hebben ongeveer twee maal zoveel gistcellen nodig als een Ale (bovengister. In een zwaarder wort is meer stress voor de gist, je kunt er dus voor kiezen om meer gistcellen te gebruiken. Een beetje vreemde uitzondering is het gebruik van originele Noorse Kveik gisten. Dus niet die in pakjes verkocht worden, maar de originele niet gecultiveerde en geïsoleerde versies. Deze werken het best in hoeveelheden die ongeveer tien maal minder zijn als we zouden gebruiken voor een bovengist. Exacte waardes zijn nog niet bekend, maar 10% van een bovengist lijkt goed te werken in het berekenen.

Na de keuze van het soort bier en daarmee het bepalen van de ent factor moet het begin SG van het te vergisten wort ingevuld worden. Dit is het SG inclusief suikers die nog tijdens de vergisting toegevoegd worden indien dit nodig is. Als laatste invullen het aantal liters wort wat het gistvat is ingegaan. De uitkomst van deze gegevens is het nodig aantal miljard gistcellen voor een goede vergisting.

2. Kies de te gebruiken gist.
De te gebruiken gist bepaald de hoeveelheid beschikbare cellen, maar ook hoe snel de gist achteruit gaat per maand. De volgende tabel geeft een overzicht hoe deze keuze gebruikt wordt in de berekening.

Om de degradatie of veroudering van de gist te berekenen is de productie datum nodig. De ene fabrikant vermeld de Best Before datum, de ander de werkelijke productie datum. Zie hiervoor ook de tooltip als je dit veld invult.
Na het invullen van deze gegevens verschijnt de conditie van de gist, en het aantal beschikbare miljard cellen. Bij vloeibare gist is de hoeveelheid altijd 1 pak. Bij schuine buis, slurry en fles opkweek wordt altijd 1 ml als start hoeveelheid gerekend. Bij gedroogde Kveik 1 gram. Van al die gisten wordt als de beschikbare hoeveelheid onvoldoende is het vinkje voor de giststarter gezet en verschijnt de rekenbox voor de giststarter. De hoeveelheid gist is wel aan te passen, je kunt zo wel kiezen om bijvoorbeeld meer pakken vloeibare gist te gebruiken.
De laatste twee veldjes tonen de werkelijke hoeveelheid miljard te enten gistcellen en de werkelijke hoeveelheid te enten gist in miljard cellen per ml per °Plato. Als die velden groen zijn is er voldoende gist, oranje betekend iets te laag, maar niet veel. Rood is onvoldoende, hierbij is er risico van een te traag startende vergisting, slepende vergisting of onvolledige vergisting.

3. Bereken de giststarter.
Dit deel van de reken hulp verschijnt als in het tweede deel het vinkje bij giststarter is gezet. Indien dit blok aanwezig is dan is het automatisch al ingevuld met een schatting van de verschillende stappen. Het kan natuurlijk dat die stappen niet geschikt zijn voor het materiaal wat beschikbaar is, dus een aantal velden kunnen worden aangepast. Zodra iets veranderd is wordt het hele blok opnieuw berekend.
NOOT: dit is nog niet helemaal goed, automatisch stappen toevoegen en verwijderen werkt niet!

Tot slot nog wat referenties:

• Imperial Yeast
• Omega Yeast
• White Labs
• Wyeast Laboratories
• Brewersfriend - Yeast pitch rate and starter calculator
• Braukaiser - Yeast growth experiments – some early results
• Braukaiser - Estimating yeast growth
• Wyeast labs - Pitch rates
• SuiGenerisBrewing - Drying Kveik - The Grand Finale
• Shaken, not Strirred